Tornalarda çeşitli amaçlar için parça işlerken büyük zaman tasarrufu sağlayan ve çok etkili bir aparat var ise oda sanırım canlı takımlardır. İş parçası üzerinde çeşitli işlemleri gerçekleştirmek için Cnc kontrolü ve tareti tarafından özel olarak tahrik edilen BMT veya VDI olsun, bu cihazlar tornalama işlemleri sırasında kullanılan statik takımların aksine tahrikli takımlar olarak da adlandırılır. Canlı takımlar genellikle belirli bir takım tezgahı üreticisinin taret tertibatı için özelleştirilir.
Çoğu zaman, canlı takımlar standart düz ve 90º konfigürasyonlarda, pens mandren, mil, Weldon, Capto, düdük çentik, hidrolik, HSK, CAT, ABS ve sektördeki birçok tedarikçi tarafından geliştirilen çeşitli özel veya tescilli sistemler dahil olmak üzere çeşitli takım çıkışı bağlama sistemleriyle sunulur.
İşler değiştikçe veya hacim arttıkça ya da bir atölye örneğin derin cepli büyük parçaların veya küçük karmaşık parçaların işlenmesinde belirli zorluklarla karşılaştıkça yeni makinelere ihtiyaç duyulabilir. Bu durumda bazen yaygın bir hata yapılır: imalatçı tarafından sağlanan standart takım paketleri kabul edilir. Bu, üreticilerin standart paketlerine yönelik bir eleştiri değildir. Aksine bu makale, bir makine atölyesinde veya üretim departmanında kullanılacak takımları ve takım tutma cihazlarını değerlendirirken dikkate alınması gereken bir dizi parametre sunmayı amaçlamaktadır.
Basitçe ifade etmek gerekirse, satın alınabilecek çeşitli makineleri değerlendirirken yaptığınız gibi, kullanılacak uygun takımları belirlerken de sürecinizi değerlendirmeniz gerekir. Bu inceleme basitten (örneğin harici ve dahili soğutma sıvısı) zora (ayarlanabilir veya genişletilmiş takım konfigürasyonları) ve bir örneği bu makalenin sonunda yer alan gerçekten egzotik olana kadar değişebilir.
Takım ömrü kesme yoğunluğunun, işlenen malzemelerin, makine stabilitesinin ve elbette üretilen parçaların bir ürünüdür. Görünüşte aynı olan iki atölyenin takım ihtiyaçları birbirinden çok farklı olabilir çünkü biri otomotiv diğeri medikal sektöründedir ya da biri tek seferlik ve düşük hacimli işlerde uzmanlaşmışken diğeri uzun vadeli işler yapmaktadır. Operasyonunuzun bütünü, satın alınan makineler için en iyi takımları belirler.
Yatak yapısı ve bunun sonucunda ortaya çıkan iş mili eşmerkezliliği, herhangi bir takımın ömrünü belirler. Sadece %10-15 daha pahalıya mal olan daha iyi bir tasarım, hem daha uzun ömürlü kesiciler hem de sürekli olarak üstün finisaj sağlayabilir.
Elbette takım tezgahı tabanının sağlamlığı ve rijitliği de kritik faktörlerdir, özellikle de takım tabanından kesici ucuna olan mesafenin daha fazla olduğu büyük veya derin cepli iş parçalarında. Sertleştirilmiş, taşlanmış ve set halinde alıştırılmış konik ve düz dişliler, yumuşak geçiş ve minimum salgı için en iyisidir. Makaralı rulmanlar, canlı takım uygulamalarında iş mili rulmanlarından sürekli olarak daha üstündür, bu nedenle mümkün olan en yüksek hassasiyeti elde etmek için bir kombinasyon sistemi arayın. Ayrıca, takımın takıma daha derin oturması için iç ve dış pens somunu arayın. Bu, üstün sağlamlık sağlar.
Aynı şekilde, yüksek basınçlı soğutma sıvısı da istenebilir. 90º’de 2000 psi (13,79 MPa) ve düz takımlarda minimum 1000 psi (6,9 MPa) basınca bakın.
Bir başka önemli sorunun sorulması gerekir: Taret RPM’si yapılacak iş için yeterli mi? Takım üzerinde bir hız artırıcı yararlı olabilir.
İkincil işlemleri bir torna tezgahına taşımak faydalı olur mu? Dişli azdırma işlemi gerçekleştirilebilir veya çokgen işleme kullanılarak kareler veya düzlükler üretilebilir.
Standart canlı takımlar genellikle finiş, toleranslar ve kesici ömrünün kritik olduğu üretim işleri için en uygunudur, hızlı değiştirme sistemleri ise ürün aileleri üreten atölyeler ve çevrimdışı takım ön ayarının atölyeyi maksimum üretkenlikte tutmada önemli bir faktör olduğu diğer durumlar için daha uygun olabilir.
Bu, canlı takım satın alırken en sık göz ardı edilen husus olan uzun vadeli esneklik ihtiyacını tartışmaya açar. Sorulması gereken kilit sorular şunlardır: Atölyenizde hangi işler var, gelecekte hangi işler gelecek ve takımlarınızda değiştirilebilir bir adaptör sisteminin genel ekonomisi nedir?
Sadece satın alınan makineye odaklanıldığında bu sorular genellikle dikkate alınmaz. Büyük ürün aileleri için özel takımlar istenebilir, ancak değiştirilebilir bir adaptör sistemini düşünün ve bu kararı vermeden önce tedarikçinizle konuşun. Aynı şekilde, teklif verdiğiniz gelecekteki iş daha fazla ürün ailesini içeriyorsa, ilk makine takımını satın alırken ileriyi düşünün.
Standart ER takımları iş için uygunsa, birçok iyi tedarikçi vardır ancak yukarıda belirtilen yapı özelliklerini göz önünde bulundurun. Hızlı değiştirilebilir veya değiştirilebilir adaptör sistemi için piyasada daha az tedarikçi vardır, bu nedenle onları araştırın ve tüm torna markalarınız için ihtiyacınız olan ürün stillerini tedarik edebileceklerinden emin olun. Ayarlanabilir açılı kafa sistemleri, boyutlarında sadece küçük farklılıklar olan parça aileleri üretirken, yapılarının sağlamlığı ve rijitliği nedeniyle maliyetli ancak çok değerli olabilir.
Egzotik Örnek
Şimdi, daha önce bahsedilen egzotik örneği ele alalım. Bu, alternatif takım stilleri üzerinde test çalışmaları yapmanın değerine iyi bir örnektir.
Bir şirket, 4000 rpm’de 10 ipm (254 mm/dak) hızında çalışan bir Eurotech torna tezgahında ER40 çıkışlı bir takım kullanarak AL6063 kasnak üzerinde bir çapraz frezeleme uygulaması yapıyordu. Döngü süresi 262 saniye olan üç geçiş yapıyor ve yılda 20.000 parça üzerinde gevrek bir finiş elde ediyordu. İşlemenin yıllık maliyeti 130.000 doların üzerindeydi.
ER32AX çıkışlı ve aynı parametrelere sahip geliştirilmiş bir adaptör takım tasarımı kullanan atölye, parçayı tek bir geçişte pürüzsüz bir finisajla ve sadece 172 saniyelik döngü süresiyle üretebildi. Bu sayede bir yıl boyunca 45.000 $ tasarruf sağlandı, bu da takım maliyetinin yaklaşık 20 katına denk geliyor. Muhasebecilerin bize söylediği gibi, sonuç sonuçtur.
Sonuçta, +135º/-30 üniversal ayarlanabilir bir takıma veya çok milli bir canlı tutucuya, hatta hızlı değiştirilebilir bir adaptör sistemine ihtiyacınız olmayabilir, ancak tüm seçenekleri göz önünde bulundurun. Makine imalatçınızla ve çeşitli takım tedarikçileriyle, ayrıca bu denklemdeki en önemli kişiler olan atölye personelinizle konuşun, çünkü onların girdileri çok değerlidir.
Canlı takım ve açılı takım konusunda ülkemizde hizmet veren Hidkom Mühendislik firması Eppinger Canlı Takım ve Romai Açılı Takım ürünlerini ve mühendislik desteğini sağlamakta. Bilgi için Hidkom Mühendislik firması ile iletişime geçebilirsiniz.